برای توانمند سازی زنان سرپرست خانوار، اینترنت توانست بسیار مفید باشد

حسین کرمانی دکتری ارتباطات و پژوهشگر این حوزه معتقد است که این فضا پیوسته با فرصت ها و چالش هایی برای بشریت روبرو بوده است. او توضیح می دهد: مهم ترین چالش موجود ما بحث فیلترینگ است. ضربه ای که فیلترینگ به توسعه پایدار و ظرفیت بالقوه این فضا وارد کرد، غیر قابل تصور است. خسارت مالی و معنوی این اقدام همچنان زیاد است‌.

کرمانی با اشاره به فرصت ها و چالش های فضای مجازی به شفقنا رسانه می گوید: اگر یک دید جهانی داشته باشیم، چالش اصلی این فضا، بحث فیک نیوزهاست چرا که یکی از عناصر اصلی توسعه پایدار شهروند آگاه، همین مبحث است. در واقع شهروندی که اطلاعات دقیق و درست داشته باشد، از این اطلاعات برای تصمیم گیری بهتر و در جهت پیشرفت فردی، پیشرفت و توسعه اجتماعی  استفاده می کند.

این پژوهشگر حوزه ارتباطات می گوید: زمانیکه فرایند دسترسی به اطلاعات درست برای شهروند مختل می شود و پای فیک نیوز ها به میان می آید، احتمال تصمیم درست برای شهروندان بسیار کم می شود. از طرفی دیگر همین فیک نیوز ها تبعات بسیار زیادی برای جامعه دارند.

کرمانی با اشاره به تبعات فیک نیوز ها در ایجاد چالش های دیگر در فضای مجازی توضیح می دهد: از دیگر مسائل مهم ، بحث باگ ها و پروپاگاندا ها است. به این معنا که این نوع محتواها کاشته می شود و Generic نیستند. برخی سایت ها و شبکه های اجتماعی یک سری مطالب را منتشر می کنند و این مطالب می توانند مصداق فیک نیوز و Disinformation باشند و یا خارج از این مسأله باشند و کمپین های برای ترور یک شخصیت یا برای اهداف سیاسی خاص باشد که باز هم ما را از مسیر توسعه(رسیدن به شهروند آگاه) منحرف می کند.

او ادامه می دهد: از دیگر چالش ها که بر روی سرمایه اجتماعی بعد منفی دارد، همین بحث های قدیمی اعتیاد به تلفن های هوشمند است، که درباره این چالش ها بسیار بحث شده است. از دیگر چالش ها می توان به گشت و گذار زیاد کارمندان در اینترنت و پایین آمدن تمرکز کاری شان نام برد. کما اینکه در مدارس و دانشگاه هم می تواند این چالش رخ بدهد.

این دکترای ارتباطات با اشاره به فرصت های فضای مجازی بیان می کند: در همین دوران کرونا، فضای مجازی توانست بستر و فرصت خوبی برای آموزش فراهم کند. حتی برای کشور خودمان که زیر ساخت های لازم را برای آموزش مجازی نداشت، اما این فرصت فراهم شد. از دیگر فرصت های این فضا گسترش و نشر زیاد اطلاعات بود. در حال حاضر افراد زیادی می توانند به اطلاعات(بدون سانسور) دسترسی داشته باشند. مساله دیگر افزایش مشارکت سیاسی افراد است.

او تحلیل می کند: در گذشته مشارکت سیاسی افراد تنها به رای دادن خلاصه می شد. اما الان افراد در سطوح مختلف درگیر سیاست در بخش های مختلف هستند و در رسانه های اجتماعی به دنبال بحث و گفتگو های سیاسی هستند و می توان از این فرصت برای توسعه پایدار هم نگاه کرد.

کرمانی در ادامه صحبت های خود به مهم ترین چالش های ارتباطی فضای مجازی در جامعه ایران اشاره می کند و می گوید : مهم ترین چالش موجود ما بحث فیلترینگ است. ضربه ای که فیلترینگ به توسعه پایدار و ظرفیت بالقوه این فضا وارد کرد، غیر قابل تصور است. خسارت مالی و معنوی این اقدام همچنان زیاد است‌. مثال بارز این بحث یوتیوب است که  فرصت های خوبی برای آموزش در حوزه های مختلف دارد. یا بسیاری از سایت های علمی که فیلتر است و چالش های زیادی برای محققان و توسعه پایدار ایجاد کرده است.

او ادامه می دهد: فیلتر شدن برخی شبکه های اجتماعی برای من محقق کلی اتلاف وقت ایجاد می کند. در حالیکه اگر فیلترینگ نبود در کمترین زمان ممکن می توانستم، داده های خود را جمع آوری کنم. همین مسأله باعث فرسودگی در بین محققان می شود و به جای تمرکز بر مباحث اصلی تحقیق، مدام درگیر مسائل حاشیه ای می شوند.

کرمانی با اشاره به آسیب های وارده به کسب و کارها به خاطر فیلترینگ، از دیگر فرصت های این فضا نام می برد و  می گوید: برای توانمند سازی زنان سرپرست خانوار، اینترنت توانست بسیار مفید و مثمر ثمر باشد. با توجه به اینکه این قشر از جامعه خیلی شانسی برای حضور در فضای اقتصادی و تجاری جامعه ندارند، بسیار بستر و فضای خوبی بود.

او که از منتقدان محدودیت های سیاسی در فضای مجازی است، معتقد است با وجود چنین طرح ها و محدودیت هایی برای فضای مجازی، نمی توان از توسعه پایدار صحبت کرد. او توضیح می دهد: یکی از شاخصه های توسعه پایدار، داشتن روابط عادی و شکوفا با دنیا است. زمانیکه فرد یا جامعه با دیگر افراد خارج از کشور در تماس باشند، قطعا ظرفیت های ذهنی برای طرفین ایجاد می شود و در جهان بینی و شناخت واقعیت ها بسیار اثر عمیق دارد.

او ادامه می دهد: از دیگر چالش های مهم دیگر این فضا می توان به نوع سیاست گذاری مدیران اشاره کرد. در واقع  عدم شناخت کافی منجر به فیلترینگ و مباحث دیگر درباره فضای مجازی می شود و عدم برنامه ریزی درست مدیران از دیگر چالش هایی است که باعث می شود نتوانیم از فرصت های این فضا به درستی بهره ببریم. بومی کردن برخی حوزه ها هم می تواند از دیگر چالش های این فضا باشد که برخی مدیران بر آن اصرار دارند. به نظرم مهم ترین راهکار برای تمامی این چالش ها رفع فیلترینگ، استفاده از تجربه دیگر کشورها و بهره گرفتن از برنامه ریزی مدون آنها درباره فضای مجازی است.